Nowelizacja Rozporządzenia Ministra Zdrowia ogranicza dostęp pacjentom do Medycznej Marihuany!
UWAGA!!! Dn. 29.10.2024r. została podpisana przez Ministerstwo Zdrowia nowelizacja rozporządzenia dotyczącego substancji odurzających!!! Wprowadza ona dodatkowe zapisy dotyczące regulacji wystawiania e-recept na medyczną marihuanę i tym samym ogranicza podstawowe prawa pacjenta do dostępu do usług medycznych!!!
Link: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12388251
Zgodnie z prawną interpretacją rozporządzenia wykonaną przez dział prawny AnandaMed.pl oświadcza że spełnia wymogi Ministerstwa Zdrowia oraz będzie dalej świadczył usługi telemedyczne związane z wystawianiem e-recept na medyczną marihuanę. Osobiste zbadanie pacjenta będzie wykonywane przez lekarza za pośrednictwem urządzeń telekomunikacyjnych lub wizyt stacjonarnych. W związku z powyższym pacjenci nie muszą obawiać się tego że nie otrzymają należytej im pomocy.
Co wynika z zmiany prawa?
Między innymi: próba ograniczenia i manipulacji prawem w zakresie wystawiania recept w systemie telemedycznym na konopie indyjskie przez lekarzy nie świadczących usług w systemie POZ – Podstawowej Opieki Zdrowotnej.
Rozporządzenie które wchodzi w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia nakłada na lekarzy konieczność „osobistego zbadania pacjenta” przed wystawieniem e-recepty na konopie medyczne. Jednocześnie interpretuje to w taki sposób że nakłada na lekarzy spoza POZ konieczność zbadania pacjenta stacjonarnie. Jest to interpretacja MZ, która nie ma pokrycia w przepisach prawa RP ponieważ „osobiste zbadanie” nie jest regulowane w prawie polskim oraz nie nakłada obowiązku na lekarza wykonania badania stacjonarnego.W polskim prawodawstwie definicja „osobistego zbadania pacjenta” nie jest szczegółowo ujęta jako odrębny termin prawny w jednym konkretnym przepisie. Jednak kwestia osobistego kontaktu lekarza z pacjentem została poruszona m.in. w Ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w kodeksie etyki lekarskiej oraz w niektórych wyrokach sądowych i interpretacjach prawnych.
Wysokiej jakości produkty z konopi zawierające CBD z pełnym spektrum kannabinoidów dostępne są w sklepie www.BioHemp.pl
Oto główne przepisy regulujące tę kwestię:
1. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty
Art. 2 ust. 1a ustawy mówi, że „wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych polegających na osobistym wykonywaniu czynności medycznych przez lekarza”. Przepis ten nie precyzuje, czym dokładnie jest „osobiste zbadanie pacjenta”, ale wyraża ideę, że kontakt z pacjentem powinien obejmować bezpośrednią ocenę stanu zdrowia przez lekarza.
2. Kodeks etyki lekarskiej
Kodeks etyki lekarskiej, choć nie jest aktem prawnym, jest ważnym dokumentem wskazującym standardy wykonywania zawodu lekarza w Polsce. W art. 8 tego kodeksu stwierdza się, że „lekarz, rozpoczynając leczenie, powinien osobiście zbadać pacjenta”. To zalecenie podkreśla obowiązek lekarza do osobistego zbadania pacjenta przed rozpoczęciem leczenia, ale pozostawia swobodę interpretacyjną odnośnie do tego, jakie czynności składają się na to badanie.
3. Telemedycyna i przepisy dotyczące badań na odległość
Przepisy dotyczące telemedycyny (wprowadzone m.in. w Ustawie o systemie informacji w ochronie zdrowia) umożliwiają udzielanie świadczeń zdrowotnych na odległość, co w praktyce może stanowić formę „osobistego kontaktu” z pacjentem, zwłaszcza w kontekście konsultacji online. Jednak te świadczenia są obwarowane pewnymi ograniczeniami i nie we wszystkich przypadkach zastępują pełne osobiste badanie pacjenta.
Interpretacje sądowe i doktrynalne
Polskie sądy wielokrotnie orzekały w sprawach dotyczących odpowiedzialności lekarzy, w których oceniano, czy lekarz należycie spełnił obowiązek osobistego zbadania pacjenta. W wielu przypadkach podkreślano znaczenie bezpośredniego kontaktu, szczególnie w sytuacjach wymagających szczegółowej diagnozy.
Reasumując, osobiste zbadanie pacjenta nie ma jednolitej definicji w przepisach, ale w praktyce oznacza bezpośredni kontakt lekarza z pacjentem w celu oceny stanu zdrowia, przy czym dopuszczalne jest stosowanie telemedycyny w określonych sytuacjach.
O skutkach wprowadzenie tego rozporządzenia dowiemy sie już niebawem jednakże jego uprawomocnienie nie działa na rzecz praw pacjenta i jego dobra ale w znaczący sposób utrudnia dostęp do świadczeń medycznych.
Jak podaje analiza prawna NARODOWEGO CENTRUM ZDROWIA I BIOLOGII CZŁOWIEKA INSTYTUT ZDROWIA W WARSZAWIE:
„Rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia, które ogranicza możliwość prowadzenia telewizyt przez prywatne podmioty lecznicze, rodzi poważne konsekwencje prawne, etyczne i społeczne. Decyzja ta wprowadza ograniczenia, które mogą być sprzeczne z fundamentalnymi zasadami ochrony zdrowia i praw pacjenta, a także swobodą działalności gospodarczej. W niniejszej analizie podkreślone zostaną najważniejsze kwestie dotyczące negatywnego wpływu takiego rozporządzenia na pacjentów, lekarzy oraz na całe środowisko medyczne.
1. Prawne podstawy prawa do równej dostępności do świadczeń zdrowotnych
Polska Konstytucja, w art. 68 ust. 2, zapewnia wszystkim obywatelom równy dostęp do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, na podstawie kryteriów medycznych. Przepisy te mają na celu zapewnienie wszystkim pacjentom dostęp do opieki zdrowotnej, bez względu na ich miejsce zamieszkania, sytuację finansową czy stan zdrowia. Wprowadzenie ograniczeń telewizyt w prywatnych podmiotach może być postrzegane jako ograniczenie tego prawa, zwłaszcza dla osób mieszkających w trudno dostępnych rejonach lub mających ograniczone możliwości poruszania się, które w praktyce mogą liczyć na pomoc prywatnych placówek medycznych.
Wykluczenie prywatnych podmiotów leczniczych z możliwości przeprowadzania telewizyt może zmniejszyć dostęp do opieki zdrowotnej, szczególnie w obszarach, gdzie dostęp do lekarzy jest ograniczony. Pacjenci, którzy liczą na prywatne usługi telemedyczne, tracą możliwość korzystania z tej formy pomocy medycznej, co może prowadzić do nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej. Zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.), pacjenci mają prawo do opieki medycznej realizowanej w sposób dogodny i odpowiadający ich potrzebom zdrowotnym i sytuacji życiowej. W dobie nowoczesnych technologii telemedycyna stała się uznaną i skuteczną formą zapewnienia opieki zdrowotnej, szczególnie dla osób starszych oraz przewlekle chorych.
2. Prawo pacjenta do wyboru podmiotu leczniczego
Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.), pacjent ma prawo do swobodnego wyboru podmiotu leczniczego oraz lekarza. Telemedycyna jest coraz bardziej popularną formą kontaktu z lekarzem, a pacjenci mają prawo do wyboru prywatnych podmiotów jako preferowanych dostawców usług medycznych. Zamknięcie możliwości przeprowadzania telewizyt przez prywatne podmioty w praktyce ogranicza pacjentom możliwość wyboru podmiotu leczniczego. Wielu pacjentów decyduje się na wizyty w prywatnych placówkach z uwagi na krótszy czas oczekiwania, elastyczność terminów oraz bardziej dostosowaną do ich potrzeb formę kontaktu z lekarzem.
Ograniczenie dostępu do telewizyt w prywatnych placówkach nie tylko pozbawia pacjentów tej opcji, ale może również skutkować zwiększonym obciążeniem systemu publicznej opieki zdrowotnej, w którym terminy wizyt stacjonarnych są często długie, a dostęp do konsultacji ograniczony. Pacjenci, którzy preferują prywatne usługi zdalne, mogliby być zmuszeni do korzystania z przepełnionych placówek publicznych, co wpływa na dostępność i jakość opieki zdrowotnej.
3. Naruszenie swobody działalności gospodarczej
Art. 22 Konstytucji RP stanowi, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne wyłącznie w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym, z zachowaniem zasady proporcjonalności. Decyzja o odebraniu prywatnym placówkom prawa do przeprowadzania telewizyt stanowi nadmierną ingerencję w ich działalność gospodarczą. Telemedycyna, będąc integralną częścią współczesnej opieki zdrowotnej, staje się obecnie jednym z kluczowych obszarów, w którym placówki medyczne rozwijają swoje usługi.
Ograniczenie telewizyt w prywatnych placówkach bez przekonujących dowodów na ich negatywny wpływ na zdrowie pacjentów narusza konstytucyjne prawo do działalności gospodarczej. Decyzja taka musi być uzasadniona interesem publicznym i spełniać wymogi proporcjonalności. Ograniczenie działalności gospodarczej bez uzasadnionego interesu publicznego może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą wobec podmiotów, które poniosły szkody z tego tytułu.
4. Konsekwencje prawne i etyczne dla lekarzy
Wprowadzenie ograniczenia telewizyt wiąże się również z istotnymi konsekwencjami dla lekarzy, którzy realizują świadczenia medyczne zdalnie. Kodeks Etyki Lekarskiej (KEP) nakłada na lekarzy obowiązek zapewnienia pacjentom najwyższych standardów opieki oraz działania w ich najlepszym interesie. Decyzja o nagłym przerwaniu telewizyt w prywatnych podmiotach może stawiać lekarzy w sytuacji konfliktu etycznego, gdy nie mogą oni dłużej świadczyć pacjentom opieki, którą uważają za właściwą i potrzebną.
Lekarze, zmuszeni do zakończenia telewizyt, mogliby zostać postawieni przed ryzykiem prawnych konsekwencji, jeżeli przerwanie takiej formy leczenia skutkowałoby pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta. Niespełnienie wymogów ciągłości leczenia, wynikających z ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 1997 r., Nr 28, poz. 152 z późn. zm.), mogłoby zostać uznane za naruszenie praw pacjenta oraz stanowić podstawę do odpowiedzialności cywilnej. Ponadto, zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza, lekarz musi działać na rzecz dobra pacjenta, co w tym kontekście może być ograniczone przez wymuszone zakończenie telewizyt.
5. Negatywne skutki dla pacjentów
Dla pacjentów rozporządzenie to oznacza nie tylko ograniczenie możliwości dostępu do opieki zdrowotnej, ale także brak ciągłości w dotychczasowej terapii, co może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Pacjenci przewlekle chorzy, szczególnie ci, którzy korzystają z usług telemedycznych w celu monitorowania stanu zdrowia i leczenia, mogą znaleźć się w sytuacji pozbawienia stałego nadzoru. W szczególności osoby z ograniczoną mobilnością lub pacjenci wymagający regularnej opieki mogą doświadczać pogorszenia jakości życia oraz zdrowia.
Nagłe ograniczenie telewizyt w prywatnych placówkach może powodować trudności w dostępności wizyt stacjonarnych w publicznych jednostkach opieki zdrowotnej, co w efekcie wydłuża czas oczekiwania na niezbędne konsultacje. Wprowadzenie rozporządzenia bez odpowiedniego okresu przejściowego jest szczególnie szkodliwe dla pacjentów wymagających stałego kontaktu z lekarzem, ponieważ nie są oni w stanie płynnie przejść z wizyt zdalnych na stacjonarne. Pacjenci, którzy preferują telemedycynę z przyczyn zdrowotnych, geograficznych czy społecznych, mogą być zmuszeni do podjęcia kosztownych i czasochłonnych podróży do publicznych placówek zdrowotnych, co negatywnie wpływa na ich komfort i skuteczność opieki zdrowotnej.
Podsumowanie
Wprowadzenie rozporządzenia odbierającego prywatnym podmiotom leczniczym prawo do prowadzenia telewizyt stwarza poważne ryzyko naruszenia praw pacjenta do równego dostępu do świadczeń zdrowotnych oraz wyboru podmiotu leczniczego. Ponadto, stanowi naruszenie konstytucyjnej swobody działalności gospodarczej i może naruszać zasady etyki lekarskiej i narażać lekarzy na odpowiedzialność prawną w przypadku pogorszenia stanu zdrowia pacjentów. Konsekwencje tego ograniczenia są wielostronne:
1. Prawne konsekwencje dla lekarzy: Przerwanie telewizyt zmusza lekarzy do nagłego zaprzestania świadczenia pomocy pacjentom przewlekle chorym, co może być uznane za działanie wbrew ustawie o zawodzie lekarza i Kodeksowi Etyki Lekarskiej. Może to również stanowić naruszenie obowiązków wynikających z ustawy o prawach pacjenta, skutkując odpowiedzialnością cywilną.
2. Etyczne konsekwencje dla lekarzy: Lekarze mogą zostać postawieni w sytuacji, gdzie etyczne zasady beneficjencji i obowiązek kontynuacji leczenia są sprzeczne z przepisami ograniczającymi możliwość świadczenia telewizyt. Przerwanie zdalnej terapii, bez zapewnienia alternatywnej formy opieki, może prowadzić do etycznego konfliktu, zagrażając zarówno pacjentowi, jak i reputacji lekarza.
3. Skutki dla pacjentów: Pacjenci korzystający z telewizyt, zwłaszcza osoby starsze, z ograniczeniami mobilności oraz przewlekle chore, mogą doświadczyć pogorszenia dostępu do opieki zdrowotnej. Nagłe ograniczenie telewizyt zmusza wielu pacjentów do oczekiwania na wizyty stacjonarne w publicznych placówkach, co może nie odpowiadać ich potrzebom zdrowotnym i społecznym.
4. Naruszenie praw pacjenta i swobody działalności gospodarczej: Rozporządzenie w sposób nieproporcjonalny ingeruje w prawo pacjenta do wyboru podmiotu leczniczego i swobodę działalności gospodarczej prywatnych placówek. Konstytucyjna zasada proporcjonalności wymaga, aby ograniczenia praw pacjenta”
W związku z powyższym nowelizacja rozporządzenia nie rozwiązuje problemów tak zwanych receptomatów ale w stanowczy sposób próbuje ograniczyć dostęp pacjentom medycznej marihuany do ich leków.
Z analizy prawnej oraz branżowej wynika że tego rodzaju rozporządzenie de facto nie zatrzyma świadczenia usług przez systemy telemedyczne pod warunkiem że zostaną spełniona kryteria osobistego zbadania pacjenta, które do interpretowane są przez samych lekarzy. Jednakże samo rozporządzenie nakłada na receptomaty obowiązek należytego i starannego zbadania pacjenta co stanowi należyte działanie.
Przypominamy że całe zamieszanie związane z regulacjami dotyczącymi wystawiania e-recept na konopie indyjskie wynika z nieetycznej działalności receptmatów a nie z rzetelnie działających klinik konopnych i podmiotów medycznych w których pracują lekarze niosący pomoc i wsparcie dla pacjentów konopnych.
Podejmując decyzje gdzie udasz się po receptę na swój lek zastanów się kilka razy kogo wspierasz i czy Twoje działania pomagają czy szkodzą pacjentom konopnym.
Apelujemy do całej branży konopnej, pacjentów konopnych o mobilizacje i konsolidacje w tej sprawie oraz działania na rzecz praw pacjenta.
Niebawem opublikujemy informacje na temat podjętych kolejnych kroków w tej sprawie!