Czy składniki konopi wspierają pracę układu odpornościowego?

Aktywne związki zawarte w roślinach konopi zmniejszają stany zapalne poprzez tłumienie działania układu odpornościowego, ale mogą go jednocześnie pobudzać by wspierać organizm w walce z komórkami rakowymi. Dlaczego jest to możliwe w tym samym czasie?

Coraz bardziej jasne staje się to, że zarówno endokannabinoidy (naturalnie wytwarzane przez ludzki organizm) jak i kannabinoidy (pochodzące z roślin konopi) mogą wchodzić w interakcje i z układem odpornościowym i wpływać na jego funkcjonowanie.

Ewolucja układu odpornościowego jest prawdopodobnie jednym z najbardziej intrygujących zagadnień dotyczących ludzkiej fizjologii. Również ze względu na to, że choroby autoimmunologiczne lub wstrząs anafilaktyczny mogą doprowadzić do śmierci. Składniki konopi mogą jednak modulować te procesy. Czy jest to właściwy kierunek do pokonania wielu chorób?

Reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, toczeń, czy Hashimoto. To tylko niektóre z przykładów stanów chorobowych wynikających z zaburzenia pracy układu odpornościowego. Niektóre z ich objawów m.in. stan zapalny mogą być skutecznie leczone przez kannabinoidy.

Ważne jest jednak, aby terapeutyczne zastosowanie kannabinoidów modulowało układ odpornościowy we właściwy sposób. Nie można dopuścić do sytuacji, kiedy układ odpornościowy będzie tłumiony jeśli do walki z nowotworem stosuje się immunoterapię. Z drugiej strony nie można go nadmiernie pobudzać, kiedy mamy do czynienia z chorobą autoimmunologiczną.

Konopie i receptory kannabinoidowe

Receptor kannabinoidowy CB1 najliczniej występuje w układzie nerwowym. Z kolei receptor CB2 głównie w układzie odpornościowym. Oddziaływanie na receptory CB2 w przypadku chorób m.in. autoimmunologicznych jest zatem dość logiczne. Jednak to nie wszystko. Kannabinoidy mogą aktywować również inne receptory, które odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego: TRPV1, PPARa, PPARg i GPR55.

Odporność wrodzona i adaptacyjna

Wrodzona lub inaczej „niespecyficzna” odporność jest tym, co dała nam mama. Z tą odpornością urodziliśmy się. Obejmuje ona monocyty i makrofagi (które atakują i absorbują ciała obce), a także cytokiny i chemokiny (wydzielane przez komórki odpornościowe w celu zneutralizowania czynników infekcji za pośrednictwem wielu mechanizmów, zwykle powodujących zapalenie). Ta „gałąź” układu odpornościowego ma kluczowe znaczenie dla utrzymania homeostazy organizmu, a także przywracania organizmu do tej równowagi po infekcji.

Rola kanabinoidów w zmniejszaniu stanu zapalnego została już szczegółowo odkryta. Wykazano, że CBD zmniejsza sygnały prozapalne poprzez mechanizmy sygnalizacji receptora CB2. Dlatego też pobudzanie odpowiedzi immunologicznej przez ten kannabinoid jest istotne. Generalnie funkcja odporności wrodzonej poprawia się dzięki sygnalizacji za pomocą kannabinoidów, co niweluje stan zapalny w zainfekowanych tkankach.

Komórki T, komórki B i przeciwciała układu odpornościowego regulują z kolei odporność adaptacyjną naszego układu odpornościowego. Narażenie na infekcję lub szczepionkę buduje te przeciwciała. Odporność ta odgrywa istotną rolę w rozpoznawaniu i atakowaniu komórek, które są poza kontrolą (np. komórek rakowych). Zwiększa także odpowiedź alergiczną werbując określony rodzaj przeciwciała zwanego IgE.  

Kannabinoidy, układ odpornościowy i nowotwory

Jeśli chodzi o adaptacyjną funkcję immunologiczną, rola kannabinoidów w jej modulacji jest mniej jasna. Być może jednym z dowodów najbardziej prezentujących tą niejasność jest rak. Na przykład w jednym badaniu odnotowano zróżnicowany wpływ na progresję raka w zależności od dawki kannabinoidów: niskie dawki były pro-proliferacyjne w komórkach rakowych, podczas gdy wyższe dawki były antyproliferacyjne i proapoptotyczne.

Ważne jest, aby pamiętać, że odporność adaptacyjna reguluje rozpoznawanie, atakowanie i oczyszczanie komórek rakowych przez nasz organizm. Badanie to wskazuje na potencjalne bimodalne działanie kannabinoidów na wzrost komórek rakowych, gdzie efekt zależy od dawki. Można zatem spekulować, że wyższe dawki kannabinoidów wstrzymują wzrost raka i zwiększają odporność adaptacyjną.

Istnieją jednak inne obawy związane ze stosowaniem kannabinoidów w leczeniu raka, a wynikają one z zaobserwowanych działań immunosupresyjnych, spowodowanych stymulacją receptorów CB2 w komórkach odpornościowych. Naukowcy twierdzą, że THC wywiera działanie immunosupresyjne in vitro i in vivo na makrofagi i limfocyty T układu odpornościowego.

Mogą to wyjaśniać zmiany w poziomie receptorów kannabinoidowych u pacjentów chorych na raka. Wykazano, że ilość receptorów CB1 jest zmniejszona w komórkach złośliwych. W przypadku nowotworu wątroby zwiększona obecność receptorów CB1 i CB2 wiązała się z lepszym rokowaniem.

Czy składniki konopi wspierają działanie układu odpornościowego?

I tak i nie. Kluczowe są tutaj czynniki takie jak dawkowanie, rodzaj schorzenia, które jest nią leczone oraz ilość receptorów kannabinoidowych znajdujących się w docelowej tkance. Co więcej układ odpornościowy nie zawsze powinien być w stanie najwyższej gotowości. Jego nadmierne działanie może zaostrzać objawy chorób autoimmunologicznych.

Sygnalizacja kannabinoidowa utrzymuje kontrolę wrodzonej odporności. To ważna wiedza, ponieważ daje nam możliwość wzmocnienia funkcji systemu odpornościowego. Jak wiemy, stany zapalne wiążą się z rozwojem niezliczonych chorób, w tym nowotworów. Być może to właśnie wpływ kannabinoidów na układ odpornościowy jest kluczem do prowadzenia skutecznej terapii?

Bibliografia:

• The cannabinoid system and immune modulation
• Use of cannabinoid receptor agonists in cancer therapy as palliative and curative agents
• Cannabinoids and cancer: pros and cons of an antitumour strategy
• Overexpression of cannabinoid receptors CB1 and CB2 correlates with improved prognosis of patients with hepatocellular carcinoma
• Inflammation as a tumor promoter in cancer induction

Źródło: rxleaf.com